Iran ngày nay chính là vùng đất lịch sử được gọi là Ba Tư (Persia) trong quá khứ. Tên “Ba Tư” xuất phát từ vùng đất Pars (hay Fars) ở miền nam Iran, nơi khởi nguồn của Đế quốc Achaemenid cổ đại.
Năm 1935, vua Reza Shah Pahlavi chính thức đổi tên nước thành “Iran” (có nghĩa là “vùng đất của người Aryan” trong tiếng Ba Tư) để phản ánh tính thống nhất của các dân tộc trong khu vực. Tuy nhiên, trong văn hóa và lịch sử, “Ba Tư” vẫn được dùng để chỉ di sản văn hóa, ngôn ngữ và lịch sử lâu đời của Iran, đặc biệt liên quan đến các triều đại như Achaemenid, Parthian, và Sassanid.
Iran và Di sản Ba Tư
Iran ngày nay, hay Ba Tư xưa kia, là một trong những quốc gia hiếm hoi được nhắc đến xuyên suốt Kinh Thánh, từ thời hậu Đại Hồng Thủy đến những tiên tri về thời kỳ cuối cùng. Không chỉ là một đế quốc hùng mạnh trong lịch sử, Ba Tư còn đóng vai trò quan trọng trong chương trình của Đức Chúa Trời, từ việc giải phóng dân Israel đến những lời tiên tri đáng kinh ngạc về tương lai.
Trong bối cảnh hiện đại, khi Iran thường xuyên xuất hiện trên các bản tin quốc tế với những căng thẳng quân sự, tham vọng hạt nhân và các liên minh địa chính trị, câu chuyện về Ba Tư trong Kinh Thánh dường như đang ứng nghiệm một cách sống động.
Nguồn gốc Ba Tư trong Kinh Thánh
Kinh Thánh ghi lại nguồn gốc của Ba Tư từ thời hậu Đại Hồng Thủy. Trong Sáng Thế Ký 10, sau khi cơn lụt qua đi, ba người con trai của Nô-ê (Sem, Cham, và Japheth) sinh ra các dân tộc đầu tiên. Trong số đó, hai tổ phụ nổi bật liên quan đến Ba Tư là:
Medai (con trai của Japheth), tổ tiên của dân Medi, sống ở vùng núi phía bắc Iran ngày nay. Dân Medi nổi tiếng với tinh thần kiên cường và đoàn kết.
Elam (con trai của Sem), tổ tiên của dân Elam, sinh sống ở đồng bằng màu mỡ phía tây nam Iran, gần Vịnh Ba Tư.
Hai dân tộc này sau đó hợp nhất, hình thành nên Đế quốc Ba Tư hùng mạnh, được lịch sử ghi nhận qua các triều đại như Achaemenid.
Ba Tư trong lịch sử Kinh Thánh
Cuộc chiến đầu tiên và vai trò của Elam: Trong Sáng Thế Ký 14, Kinh Thánh ghi lại cuộc chiến quốc tế đầu tiên, khi vua Kadolah-Ome của Elam cùng liên minh bốn vương quốc xâm lược Canaan, bắt cháu của Abraham là Lót. Abraham, với chỉ 318 đầy tớ, đã đánh bại liên minh này, gửi đi thông điệp rằng không thế lực nào có thể chống lại dân được Đức Chúa Trời bảo hộ.
Ba Tư: Công cụ của Đức Chúa Trời
Dù là dân ngoại, Ba Tư được Đức Chúa Trời sử dụng để thực hiện những mục đích thiêng liêng:
Lật đổ Babylon: Qua các tiên tri như Esai và Giê-rê-mi, Đức Chúa Trời báo trước rằng Ba Tư và Medi sẽ trừng phạt Babylon, đế quốc đã phá hủy Jerusalem và bắt dân Israel lưu đày. Lời tiên tri này ứng nghiệm khi vua Sirus Đại Đế (Cyrus) dẫn quân chiếm Babylon vào năm 539 TCN, kết thúc ách thống trị của đế quốc này (Daniel 5).
Giải phóng Israel: Sirus, được tiên tri Esai 45:1 gọi đích danh hơn 150 năm trước khi sinh ra, đã ban chiếu chỉ cho phép dân Do Thái trở về Jerusalem, tái thiết đền thờ và khôi phục đức tin của họ (2 Sử Ký 36:22-23).
Phép màu tại Susa: Trong triều đại vua Ahasuerus (A-Xuê-Ru), câu chuyện về Esther diễn ra tại kinh đô Susa (thuộc Elam, tây nam Iran). Esther, một cô gái Do Thái mồ côi, trở thành hoàng hậu và cứu dân tộc mình khỏi âm mưu diệt chủng của Haman (Esther 2-9). Lễ Purim được lập nên để kỷ niệm sự giải cứu này.
Tiên tri của Daniel
Sách Daniel mô tả Ba Tư qua các khải tượng tiên tri:
- Trong Daniel 2, Đế quốc Medi-Ba Tư được tượng trưng bởi phần ngực và hai cánh tay bằng bạc của pho tượng, với Ba Tư là thế lực mạnh hơn, thống trị Medi.
- Trong Daniel 7, Ba Tư được mô tả như con gấu nghiêng về một bên, cắn ba chiếc sườn, tượng trưng cho các chiến thắng trước Lydia, Babylon và Ai Cập.
- Trong Daniel 8, con cừu đực với hai sừng (Medi và Ba Tư) tung hoành khắp nơi, nhưng cuối cùng bị con dê đực (Hy Lạp, dưới sự lãnh đạo của Alexander Đại Đế) đánh bại, báo trước sự sụp đổ của Ba Tư vào thế kỷ 4 TCN.
Ba Tư và sự giáng sinh của Đấng Mêsia
Trong Ma-thi-ơ 2, các nhà thông thái (Magi) từ phương Đông, được cho là đến từ Ba Tư, đã vượt ngàn dặm để thờ phượng Chúa Giêsu tại Bethlehem. Họ mang theo vàng, nhũ hương và mộc dược, biểu tượng cho vương quyền, thần tính và sự hy sinh của Đấng Mêsia. Những học giả này có thể đã nghiên cứu các lời tiên tri của Daniel, biết được thời điểm Đấng Mêsia giáng sinh (Daniel 9:25-26).
Ba Tư trong tiên tri về thời kỳ cuối cùng
Kinh Thánh cũng báo trước vai trò của Ba Tư trong những sự kiện cuối cùng. Trong Ê-xê-chi-ên 38, Ba Tư (Epheser) được nhắc đến như một phần của liên minh Gog và Magog, dẫn đầu một cuộc tấn công lớn vào Israel. Liên minh này có thể bao gồm các quốc gia hiện đại như Nga (Gog), Sudan (Kush), Libya (Phút), và Thổ Nhĩ Kỳ (Gomer, Togarmah). Tuy nhiên, Đức Chúa Trời sẽ can thiệp, phán xét liên minh này bằng động đất và lửa từ trời (Ê-xê-chi-ên 38:23).
Dù vậy, Giê-rê-mi 49:39 – hứa rằng Đức Chúa Trời sẽ “đem phu tù Elam trở về”, mở ra cánh cửa cho sự ăn năn và phục hồi, ngay cả sau khi Ba Tư tham gia vào liên minh chống Israel.
Iran trong bối cảnh hiện đại
Trong những năm gần đây, Iran thường xuyên xuất hiện trên các bản tin quốc tế với:
Căng thẳng quân sự: Iran đối đầu với Israel và các đồng minh phương Tây, đặc biệt qua các cuộc xung đột gián tiếp ở Trung Đông, như ở Lebanon (thông qua Hezbollah) hay Yemen (thông qua Houthi).
Tham vọng hạt nhân: Các báo cáo về chương trình hạt nhân của Iran gây lo ngại về khả năng phát triển vũ khí hạt nhân, làm gia tăng căng thẳng với cộng đồng quốc tế.
Liên minh địa chính trị: Iran củng cố quan hệ với Nga, Trung Quốc và các nhóm phi nhà nước, tạo thành một trục đối trọng với phương Tây, tương tự như liên minh được mô tả trong Ê-xê-chi-ên 38.
Những diễn biến này dường như phản ánh lời tiên tri về Gog và Magog, khi Ba Tư (Iran) sẽ đóng vai trò quan trọng trong các sự kiện cuối cùng. Tuy nhiên, Kinh Thánh cũng nhấn mạnh rằng Đức Chúa Trời vẫn để ngỏ cơ hội cho sự ăn năn và phục hồi, ngay cả đối với những quốc gia từng chống lại ý muốn của Ngài.
- Kết luận: Ý nghĩa cho hôm nay
Câu chuyện của Ba Tư trong Kinh Thánh là một hành trình dài, từ một dân tộc được Đức Chúa Trời sử dụng để giải cứu Israel, đến một thế lực tham gia vào liên minh chống lại Ngài, và cuối cùng là cơ hội được phục hồi bởi ân điển.
Iran ngày nay, với những căng thẳng và vai trò địa chính trị, dường như đang bước vào giai đoạn ứng nghiệm các lời tiên tri cổ xưa. Tuy nhiên, thông điệp cốt lõi của Kinh Thánh không phải là sự đoán phạt, mà là lời kêu gọi ăn năn và quay về với Đức Chúa Trời.
Bạn có nghĩ rằng những gì đang xảy ra với Iran hôm nay là dấu hiệu của các lời tiên tri đang ứng nghiệm? Hãy suy ngẫm và chia sẻ ý kiến của bạn!
Mỹ Mỹ biên tập
Post a Comment